چشم انداز مطبوعات آرمانی در ایران

تحقیق حاضر در صدد پاسخگویی به این سوال است که روزنامه های سراسری در سه دولت معروف به سازندگی، اصلاحات و عدالت خواهی، ارزش های آزادی بیان و استقلال روزنامه نگاران را چگونه منتشر و بازنمایی کرده اند و انعکاس ارزش های مذکور در نشریات مورد بررسی با منافع آنها چه ارتباطی دارد؟ برای پاسخگویی به پرشس های مذکور روزنامه های کیهان و رسالت در سال 1368، روزنامه های کیهان، رسالت، همشهری و صبح امروز در سال 1378 و روزنامه های کیهان، رسالت، همشهری، و اعتماد در سال 1387، انتخاب و تمام سرمقاله ها، مقاله ها و یادداشت های آنها در دوره های مذکور بررسی شدند. در بررسی ارزش های مذکور از روش تحلیل گفتمان استفاده شده است. در سال 1368 روزنامه کیهان نماینده جناح چپ سیاسی و روزنامه رسالت نماینده جناح راست بود. اگرچه در این سال روزنامه کیهان، نگاه جهان وطنی داشت و به عنوان دستگاه فرهنگی ایدئولوژیک دولت عمل می کرد، با این حال می توان گفت، در این سال با توجه به فضای سیاسی کشور ارزش های آزادی بیان و استقلال روزنامه نگاران در دستور کار آنها نبود. در سال های 1378 و 1387 روزنامه همشهری هیچ مطلبی در قالب های مورد بررسی در روزنامه منتشر نکرد. روزنامه های کیهان و رسالت در سال 1378 منتقد برنامه توسعه سیاسی و فرهنگی دولت وقت بودند و روزنامه صبح امروز نقطه مقابل آنها قرار داشت. صبح امروز به دفاع از آزادی مطبوعات و بیان می پرداخت و آن را ترویج می کرد، اما در مقابل روزنامه های کیهان و رسالت منتقد جدی آزادی بیان در نشریات بودند. در سال 1387 روزنامه اعتماد به دفاع از آزادی بیان و استقلال روزنامه نگاران پرداخت و روزنامه های کیهان و رسالت مطالبی در قالب یادداشت یا مقاله و سرمقاله درخصوص ارزش های مذکور منتشر نکردند. بطور کلی (عدم) انتشار و بازنمایی ارزش های مذکور در روزنامه های مورد بررسی با منافع آنها کاملاً مرتبط است.